Algemeen MAMA Puberteit tips

In de puberteit – dit gebeurt er en zo kun je als ouder helpen

In de puberteit – dit gebeurt er en zo kun je als ouder helpen.

In de puberteit groeit je kind enorm, en ook je rol als opvoeder verandert. Je vraagt je regelmatig af: waar is nu toch die balans in het leven van mijn tiener? Tieners leven in uitersten. Ze zijn sociaal en ambitieus, maar daarentegen ook weer passief, snel afgeleid en egocentrisch. Ze gaan in de puberteit door een rollercoaster van gedachten en emoties en ze vertonen heel divers gedrag.

Als ouder is het soms knap lastig om in het leven van je tiener, met al zijn uitersten, de juiste balans te vinden. Je gaat zelf ook heen en weer tussen ratio en gevoel. In veel gevallen kun je je het gevoel van je tiener.

Dit artikel over de puberteit is geschreven op 16 juli 2015 en in juli 2021 bijgewerkt naar een geüpdatete versie. 

De puberteit – wanneer begint die?

De puberteit kan al zo rond het 10e levensjaar beginnen en duurt zo’n 10 jaar! Niet niks hè. Tien jaar waarin je kind zich elke dag een stukje verder ontwikkelt op fysiek en mentaal gebied. Tijdens de puberteit is het puberbrein hard bezig om van jouw kind een volwassene te maken. Het is een intensieve leerperiode waarbij de hormoonhuishouding volledig op de schop gaat, hersengebieden tot volgroeiing komen en hersenverbindingen in rap tempo worden versterkt of afgebroken.

Dit alles zorgt ervoor dat pubers zich misschien volwassen voelen, maar dit zeker nog niet zijn. Ze hebben namelijk nog steeds grote moeite om de gevolgen van hun gedrag in te zien, zijn hun emoties niet de baas, en vinden het moeilijk om zich in te leven in een ander.

Het gedeelte van het brein waar de zgn. executieve functies zoals planning, zelfbeheersing en vooruit denken ontwikkeld worden, en die hard nodig zijn als vaardigheden om te (leren) studeren, heet de prefrontale cortex. Dit gedeelte van de hersens ontwikkelt zich nog sterk tussen het 18e en 24e levensjaar. Meer info hierover vind je in ons blog over de executieve functies en welke invloed ze hebben op het levensgeluk van je kind!

Dit zijn de fases in de puberteit

De puberteit wordt gekenmerkt door een aantal opeenvolgende fases. Soms slaat een kind één of meerdere fases over, of doet hij/zij langer/korter over een bepaalde ontwikkeling. Het kan allemaal, elk kind is immer anders.

Dit gebeurt er in dat puberbrein

We verwachten veel van tieners; schoolprestaties , verantwoordelijkheid, zelfstandigheid enzovoorts. Maar we leren ook steeds meer dat nog niet alles is ontwikkeld in de hersenen van tieners waardoor ze vaak niets kunnen doen aan het feit dat ze niet aan de verwachtingen kunnen voldoen.

De hersenen zijn pas rond het 24e levensjaar volledig ontwikkeld. In de puberteit zijn de hersenen dus nog volop in ontwikkeling. Na de puberteit ontwikkelen de hersenen zich nog verder door. De groei van de hersenen gebeurt van achteren naar voren. De achterste hersendelen ontwikkelen zich het eerst. De voorste hersendelen, zoals de frontale hersenschors, ontwikkelen zich als laatste.

De frontale hersenschors is, in samenwerking met andere hersengebieden, verantwoordelijk voor executieve functies* zoals plannen, organiseren, abstract denken, sociaal gedrag en impulsbeheersing. Deze vaardigheden worden dus als laatste ontwikkeld en zullen pas volledig zijn rond het 24e levensjaar.

Dit verandert er voor jou in de puberteit

Voor jou als ouder verandert er ook veel wanneer je kind in de puberteit komt. Je wordt ouder en komt in een nieuwe fase terecht. Een fase van leren loslaten van je kind. Leren vertrouwen dat je kind zijn eigen weg gaat.

Dat is een moeilijke switch hoor! Want loslaten gebeurt in stapjes en loslaten is niet hetzelfde als laten vallen. Je kunt het het beste zo voor je zien: Stel je hebt een steen in je hand, die omklem je met je vijf vingers en zo kan er niets met de steen gebeuren. Dat is wat je doet als je kind nog klein is, zeg maar basisschool leeftijd. Maar dan ga je loslaten. Denk weer aan die steen in je hand. Je kunt die laten vallen door je handpalm naar beneden te draaien en je vingers te spreiden. Je kunt ook je handpalm naar boven houden en je vingers ontspannen. Dan laat je ook los, maar er valt niets.

Dat is het loslaten waar je in de puberteit een start mee maakt.

Ze hebben jouw hulp écht nodig! (ook al denken ze van niet….)

Tieners denken het wel allemaal zelf te kunnen, maar in de praktijk blijkt toch vaak dat ze zichzelf of de besteedbare tijd overschat hebben. Ze kunnen het gewoon nog niet in hun eentje.

Als ouder heb je hierin een belangrijke rol. Een goede planning is dan al het halve werk als het om huiswerk maken gaat. Het is dan ook goed om samen aan de slag te gaan.

Zo help jij je kind bij het maken van een huiswerkplanning:

  • Neem samen de agenda en huiswerkopdrachten door
  • Verdeel de huiswerkopdrachten over de momenten in de week
  • Help je tiener met het stellen van prioriteiten
  • Plan ook overhoor- en/of controlemomenten
  • Hou rekening met voldoende pauzes
  • Gebruik de SKUR tools als hulpmiddel

Vergeet deze tips niet:

  • Studeren en huiswerk maken moet een gewoonte worden. Dit werkt het beste als je hiervoor vaste tijden aanhoudt. Met de SKUR huiswerkplanner maak je 1x een haalbare planning die gemakkelijk een routine wordt.
  • Zorg dat ze niet afgeleid worden door mobieltjes, games, geluidjes en bespreek samen waar huiswerk wordt gemaakt en wat een goede leeromgeving is.
  • Muziek kan goed zijn voor de concentratie (maar niet de radio waar doorheen gepraat wordt). Bekijk dit blog voor meer tips over geconcentreerd leren.

Aan de slag…

Voor je tiener is het dus essentieel dat jij met ze aan de slag gaat om te plannen, organiseren en regels te stellen (en vast te houden). Gelukkig is dit allemaal te leren en kunnen zij zich hierin trainen.

In ons gezin werkt plannen en afspraken maken nog altijd het beste. Het zorgt voor duidelijkheid en daarmee ook voor rust. Maar hou het vooral ook luchtig en zorg voor positiviteit in de puberteit! Wil jij aan de slag met je tiener? In onze shop vind je de beste planners en ons boek Plannen met Pubers

2 gedachten over “In de puberteit – dit gebeurt er en zo kun je als ouder helpen”

  1. Absoluut Margot! helemaal waar. Structuur en grenzen aangeven maar tegelijkertijd ook genoeg vrijheid om hun zelfstandigheid te oefenen. Geen makkie maar zeker de moeite waard 🙂

Reacties zijn gesloten.